هر روز بیشتر از دیروز… خشم و بغض و عصبانیتی که زیر پوست جامعه نهفته است با جرقه‌ای شعله ور می‌شود. آمار دعواها و کتک‌کاری در ایران هر روز رکورد تازه‌ای می‌زند.

مردان و زنانی که در چشم برهم زدنی دست به یقه می‌شوند و گاه تراژدی می‌آفرینند. صحنه‌هایی که تقریبا همه مردم ایران، پیر و جوان، زن و مرد، پول‌دار و فقیر، شاید هر روز شاهد آن هستند.

آمار درگیری و نزاع در ایران سال‌هاست سیر صعودی داشته و حالا به اوج خود رسیده است.

به گفته سازمان پزشکی قانونی، تعداد مراجعه کنندگان به این سازمان در نیمه نخست امسال ۵/۲ درصد بیش از مدت زمان مشابه در سال قبل بوده است. طبق آمار اعلام شده از سوی این سازمان، طی شش ماه نخست سال ۳۳۱ هزار و ۱۵۲ نفر در درگیری و نزاع خیابانی مجروح شده و به مراکز پزشکی مراجعه کردند. این یعنی ۱۸۴۰ نزاع در هر روز در سراسر ایران. جالب این که تهران برای چندمین سال متوالی در صدر جدول قرار دارد و شاهد بیشترین نزاع‌ها بوده است. 

استان تهران با ۵۴ هزار و ۹۸۱، خراسان رضوی با ۲۸ هزار و ۱۳۳ و اصفهان با ۲۴ هزار و ۳۶۱مورد  بیشترین آمار درگیری و نزاع را داشته‌اند. در حالی که، ایلام، بوشهر و خراسان جنوبی کمترین آمار مراجعین نزاع را داشته‌اند. این در حالیست که کل آمار نزاع‌ها در سال گذشته ۴۶۰ هزار مورد بود.

نکته قابل توجه این که این تنها آمار دعواها و نزاع‌هایی است که به مصدومیت و جراحت منجر شده و کار به تشکیل پرونده در پزشکی قانونی کشیده است. تعداد زیادی از نزاع‌ها با میانجی‌گری مردم و رهگذاران همانجا حل و فصل می‌شود و جایی ثبت نمی‌شود.

این در حالیست که تعداد نزاع‌هایی که منجر به قتل هم می‌شوند در ایران کم نیست. هستند خانواده‌های زیادی که عزیزانشان را در یک دعوا و درگیری از دست داده و داغدار شده‌اند و درعین حال خانواده‌هایی که عزیزانشان به جرم قتل دیگری در یک نزاع در صف اعدام قرار دارند.

کاسه صبر لبریز شده یا فرهنگ خشونت نهادینه؟‌

به گمان ناظران این همه دعوا و درگیری در کوچه‌ها و خیابان‌های ایران، مخصوصا شهر تهران و دیگر کلان شهرها نظیر خراسان و اصفهان، حکایت از کم طاقتی و پایین آمدن آستانه تحمل مردم دارد.

آمارهای تازه سازمان پزشکی قانونی گواهی است بر این واقعیت که جامعه ایران هر روز عصبانی‌تر می‌شود.

بخشی از خشم، عصبانیت و پرخاشگری مردم معلول فشارهای اجتماعی و اقتصادی، بیکاری، کاهش شدید قدرت خرید مردم و افزایش لجام گسیخته قیمت‌ها، اعتیاد، و یا جیب خالی بخش زیادی از جامعه است.

به گمان خیلی از کارشناسان، مشکلات مالی، یاس، ناامیدی و ناکامی، فشارهای روحی و روانی زیادی به افراد تحمیل می‌کند و در نتیجه آستانه تحمل آن‌ها را پایین می‌آورد.

اما این تنها یک بعد قضیه است و بعد دیگر آن، افت فرهنگی، احترام نگذاشتن به حقوق دیگران، ناامیدی از دستگاه قضایی و نبود فرهنگ گفت و گو میان مردم است.

جالب این که بخش زیادی از نزاع‌ها به دلیل اختلافات آنی،‌ مثل درگیری و نزاع هنگام رانندگی رخ می‌دهد. گاهی با یک بوق زدن و گاهی با یک تصادف کوچک مردم از کوره در می‌روند. اول بگو مگو شروع می‌شود و بعد کار به فحاشی و حتی درگیری فیزیکی و کتک کاری می‌کشد. 

گاه دعوا بر سر جای پارک و گاه یک نگاه چپ رخ می‌دهد. در حالی که در ده سال گذشته میلیون‌ها پرونده قضایی بر سر دعوا و زد و خورد تشکیل شده است.

جالب این که زنان هم حالا سهمی از این نزاع‌ها دارند. تعداد پرونده‌های نزاع زنان در ده سال گذشته رو به افزایش بوده است. از حدود شش میلیون پرونده نزاع در یک دهه گذشته، یک میلیون و ۸۵۵ هزار پرونده آن مربوط به دعواهای زنان است.

 در شش ماهه نخست سال جاری هم، از کل مراجعه کنندگان به مراکز پزشکی، ۲۲۳ هزار و ۶۶۹ نفر مرد و ۱۰۷ هزار و ۴۸۳ نفر زن بوده‌اند. این یعنی حدود یک سوم پرونده‌ها مربوط به زنان بوده است. یعنی نزاع‌ها در ایران زنانه شده است.

این که چرا و چگونه مردم ایران، زن و مرد، چنین بی پروا دست به خشونت زده و با هم گلاویز می‌شوند و گاه خون یکدیگر را می‌ریزند، سوالی است که کارشناسان زیادی را به خود مشغول کرده است.

سال‌هاست نشست‌های تخصصی و کنفرانس های دانشگاهی و دولتی زیادی برای بررسی علل شیوع این پدیده در ایران برگزار می‌شود. 

مدت‌هاست که جامعه شناسان، روانشناسان و متخصصان، نسبت به پیامدهای افزایش نزاع در جامعه هشدار داده و آن را زمینه ساز جرایم سنگینی همچون قتل می‌دانند و خواستار راهکارهای کوتاه مدت و بلند مدت برای حل این معضل هستند. در حالی که هر دقیقه دست‌کم یک نزاع در یک گوشه از ایران رخ می‌دهد و پرونده‌ای تازه تشکیل می‌شود.